2.Mehmed (Fatih) 1432-1481 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Satranç oynamayı çok severdi. o­nun zamanında Seferihisarlı İsmail oğlu Şaban tarafından “Satranç name-i Kebir” adlı satranç kitabı yazılmıştır. Bu kitap Ankara Milli kütüphanede bulunmaktadır. Bu isimde başka bir kitabın da 1503 yılında Uzun Firdevsi tarafından Balıkesir’de yazıldığı, bu kitabın nüshalarının İstanbul, Berlin ve Münih’te bulunduğu bilinmektedir.

1.Selim (Yavuz Sultan Selim) 1470-1528 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Bilimadamlarını severdi. Satrancın sanat yanını önde tutuyordu. Şah İsmail’i yendiği, kendisinde bir çok satranç takımının olduğu, yenilmekten hoşlanmadığı ve bir satranç oyununda yenildiği günden beri küpe taktığı söylenir.

Kanuni (Süleyman) 1494-1566 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Satrancı severdi. o­nun döneminde bir çok satranç kitabı çevrilmiş ve yazılmıştır. Çeviri kitapların en meşhuru “Sırrı Hibalil Müsacede” adlı Kadı Abdurrezaki Şatranci’ye ait “Karel’efrenç fi lubülş-şatranç” adlı kitaptır.

4.Murat 1612-1640 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Satrancın bilim ve sanat yanını önde tutuyordu. Spora meraklıydı. Sarayda, seferlerde, konuklarıyla ve doktoru Emir Çelebi’yle satranç oynamayı severdi. o­nun dönemine ait olduğu belirtilen bazı satranç problemleri vardır.

3.Ahmed 1673-1736 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Satrancın sanat yönünü önde tutardı. Padişahlığı döneminde satranç çok seviliyor ve saygı duyuluyordu. Ayrıca Polonya’da iç karışıklıkların olduğu 1726 yılında Polonya kralı 1.Stanislav’a satranç takımı hediye etmiştir. Bu takım Krakov müzesindedir. o­nun döneminde kaynağı belli olmamakla birlikte 1713 yılında İsveç kralı 12.Charles’ın İsveç-Türk savaşı sırasında, satranç oynarken Benderack kalesinde kuşatıldığı söylenmektedir. Aslında böyle bir savaş olmamış, sadece ülkemizde misafir olan, Demirbaş Karl denilen İsveç kralı evine dönmek istememiş ve evsahibiyle silahlı çatışmaya girmiştir.

Abdülaziz 1830-1876 yılları arasında yaşamış Osmanlı padişahı. Satrancın sanat yanına ağırlık veriyordu. Zeki bir insandı ve spora meraklıydı. Satranç ve dama sporcularını gözetirdi

Büyük tahtada oynanan bir satranç

1326-1389 yılları arasında yaşamış olan Osmanlı padişahı 1.Murad (Hüdaverdigar) zamanında yazarı belli olmayan “Kitab-ı Şatranç” adlı satranç kitabı yazılmıştır. Bu kitap İstanbul Süleymaniye kütüphanesinde bulunmaktadır.

1642-1693 yılları arasında yaşamış olan Osmanlı padişahı 4.Mehmed (Avcı) zamanında Vanlı Mehmed Dede’nin “Kitab-ı Tuhfetül fi Hükmü Şatranç Dekayik Nisab” adlı kitabı yazılmıştır. Bu kitap Konya Mevlana kütüphanesinde bulunmaktadır. Tarihi belli olmayan fakat yaklaşık 16-17.yy’a ait Bedr-i Dilşad b.Muhammed b. Oruç Gazi b. Şaban’ın “Muradname” adlı ansiklopedik eserinde diyagram kullanılarak satrançtan uzunca bahsedilmiştir. Bu kitap Ankara Milli kütüphanede bulunmaktadır.

Ülkemizde Kullanılan Taşlar 3.Ahmed, 1.Mahmud, 3.Osman, 3.Mustafa ve 1.Abdülhamid’in padişahlıkları dönemine ait oldukları bilinen bazı satranç takımları özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. 1.Ahmed, 1.Mustafa, 2.Osman (Genç), 1.İbrahim, 4.Murat, 2.Süleyman, 4.Mehmed (Avcı), 2.Ahmed ve 2.Mustafa dönemlerine ait oldukları bilinen bazı kurgumatlarla, daha sonraki döneme ait oldukları bilinen Hüseyin Emrullah’a ait “Münteha Vaziyetleri” ve “Ameli ve Nazari Satranç Rehberi” adlı kitapla, Nusrat Ali Han Dehlevi’ye ait “Muallim-i Satranç” adlı kitaplar günümüze ulaşmıştır. Ayrıca yaldızlı, beyaz pirinçten ve sedeften yapılmış Müslüman ve Hıristiyanları temsil eden 19.yy başlarına ait bir satranç takımının İtalyanlar’ın olduğu bilinmektedir. Faydalanılan başlıca eserler: · A History of Chess, H.J.R.Murray Oxford 1969 · Quellenstudien zur Geschichte des Schachspiels, Dr.A.V.D.Linde Berlin 1881 · A History of Chess, J.Gizycki Londra 1972 · Osmanlı Devleti Tarihi, Hammer İstanbul 1983 · Türkiye Satranç Mecmuası, Eylül 1945-Mayıs 1946