Sayfa 38 – Satranç Okulu

Satrançta Desperado

Zaten sonraki hamlelerde kaybedilmesi beklenen veya boşta olan taşın rakibin bir taşına vurularak feda edilmesidir. Bu sayede normalde kaybedilecek taş mümkün olduğunca rakibe zarar vererek tahtadan çıkmış olur. Bu taktik genelde iki tarafın da taşları boşta olduğunda daha sık görülür. Desperado fedası aynı zamanda ara hamle olarak da karşımıza çıkabilir. Aşağıdaki örnekte iki taraf karşılıklı desperado fedaları yapar. Bu örnekte ise beyaz desperado fedası ile konumsal olarak üstünlük elde eder.

in Satranç Taktikleri

Satrançta Değirmen

Satrançta değirmen defalarca açarak şahı kullandığımız taktik bir operasyondur. Bu açarak şahlar arka arkaya taş kazancı getirir. Aşağıdaki meşhur örnek Torre ile dünya şampiyonu Lasker arasında oynanmış. Şu yazı okumaya değerdir. Lasker’i Öğüten Esrarengiz Adam

in Satranç Taktikleri

Satrançta Çifte Saldırı veya Çatal

Çifte saldırı iki şeye birden aynı anda yapılan saldırıdır. Çifte saldırının iyi tarafı saldırılan iki şeyi korumaktaki zorluktur. Çatal ise bir taşın yaptığı iki saldırıdır. Genelde At, Vezir veya piyonun yaptığı saldırılar için kullanılır. Çatal ifadesi daha çok saldırı anında çatla benzer bir görünüm çıkması halinde kullanılır. Aşağıda ise bir çatal görülmekte.

in Satranç Taktikleri

Satrançta Çifte Şah

Rakibe aynı anda iki değişik şah çekildiğinde çifte şah çekmiş oluruz. Çifte şah satrançta çok etkili bir silahtır. Çifte şah karşısında şah önünü kapatma şansına sahip değildir. Bu sebeple şahın kaçması kaçınılmaz olur. Aşağıdaki örnekte beyaz kalite kaybetmiş gibi görünürken alet kazanır!

in Satranç Taktikleri

Satrançta Boşaltma Fedası

Boşaltma fedası belli bir amaca ulaşmak için (bir karenin, diyagonalin boşaltması olabilir) yapılan fedadır. En sık rastlananı bir çaprazın boşaltılması için yapılanıdır (aşağıdaki örnekte olduğu gibi). Örneğin e5-e4 sürerek bir ata kare açmak için de yapılan konumsal bir boşaltma fedasıdır.

in Satranç Taktikleri

Satrançta Ara Hamle

Satrançta ara hamle oynanması beklenen devam yolunun hamlelerinin arasına işe yarayacak bir hamle sokmaktır. Bu genelde bir ara şah çekiş veya desperado feda olabilir. Aşağıdaki örnekte varyantın içindeki beklenmedik ara şah çekiş beyaza avantaj verir.

in Satranç Taktikleri

Satrançta Alet Düşürme

Satrançta alet düşürme rakibin aletini sıkıştırarak kazanmaktır. Satrançta piyonlar dışındaki taşlara alet denir. Rakibin aletini düşürme zorlayıcı hamle serisi sonucunda gerçekleşen birşeydir. Yoksa korumasız bir taşı almak boştaki taşı almak kategorisine girer. Aşağıdaki örnekte beyaz önce e5’teki siyah atın kaçış yolunu engelliyor sonra da onu düşürüyor.

in Satranç Taktikleri

Açarak Saldırı ve Şah Çekiş

Bir taşın hareket etmesiyle bir hattın açılması ve açılan hattan başka bir taşın tehdit (mat veya materyal kazanma tehdidi) yaratmasıdır. Açarak yapılan tehdit şah çekiş ise bu da açarak şeh çekiş olur. Açarak yapılan tehditte hem önü açılan taş hem de yolu açmakta kullandığınız taş tehdit yarattığında açarak çifte saldırı denir. Aşağıdaki örnekte açarak çifte şah çekilir ve matla sonuçlanır.

in Satranç Taktikleri

Piyonun Dönüşümü/Terfisi

Piyonun vezire çıkışını desteklemek amacıyla uygulanan taktiklerdir. Bu amaca yönelik olarak saptırma, çifte tehdit, içeri çekme, yol kesme gibi diğer taktik yöntemlerden yararlanılır. Terfi kelimesi yeni neslin pek kullanmadığı eski ifadedir. Bir başka örnek.

in Satranç Taktikleri

Mat Ağı

Satrançta mat ağı şahın sıkıştırıldığı ve sonunda mat edileceği konumdur. Şahın bulunduğu alan rakibin de baskısıyla gittikçe daralan bir ağa benzer. Şah bu durumda ağa takılan bir balık görünümü de varebilir. Kazanca oynayan taraf rakip şahın etrafını yavaş sarar ve sonra da şah çekişlerle ölümcü darbeyi vurur. Aşağıda bir mat ağı örneği görülür. Klasik bir mat temasıdır. Beyaz şahın nasıl bir ağın içine girdiğine dikkat. Sonrasında siyah bitirici şah çekişleri organize şekilde gerçekleştiriyor.