Açılışlara Nasıl Hazırlanmalı

Günümüzde özellikle genç oyuncular açılışlara çok önem vermekte ve oyundaki başarılarının açılıştaki başarılarına bağlı olduğunu düşünmekteler. Oyuna iyi bir başlangıç yapmak şüphesiz oyunu kazanacağımızı göstermez ama oyunortası mücadelesine ordumuzu iyi hazırlamış olarak girmek de bir avantajdır.

Satrançta başarılı olarak ezberci olmamalı ve oyunun mantığını anlamalıyız. Açılış, adı üzerinde açılmak, taşları geliştirmektir. Taşlarımızı satranç tahtasında uygun yerlere çıkarak onların etkinliğini artırmalıyız. Pek çok oyunda olduğu gibi orta saha yani satranç tahtasının merkez olarak adlandıracağımız ortadaki 4 karesi çok önemlidir. Satranç bir savaş oyunu olarak çıkmıştır ve pek çok savaş stratejisi aynen uygulanır. Merkezdeki 4 kareyi yüksek bir tepe gibi kabul edebilirsiniz ve bu tepeyi ele geçiren sadece o bölgede değil, komşu pek çok karede de üstünlük elde eder. Çanakkale ve Kurtuluş Savaşı’nda hakim tepeler için yapılan çarpışmalar bunun gerçek hayattaki uygulamasıdır. Öyleyse açılış bölümünün iki temel amacı var: Merkez ve gelişim.

savas-satranc Diğer taraftan Kasparov’un da dediği gibi “Satrançta kazanmak için taşlarımız arasında bir ahenk yaratırken rakip taşlar arasında da ahenksizlik yaratmalıyız.” Sonrasında da ahenkli ordumuz yeterince ahenkli olmayan ordu karşısında taktik olarak başarılı olacaktır. Açılışta da bu taktik uygulanabilir. Taşlarımızı geliştirirken mümkünse rakip taşların gelişimini engellemeyi veya geciktirmeyi düşünebiliriz.

Yeni Başlayanlar İçin Tavsiyeler

1) Merkeze Piyon Getiriniz: 1.e4 ile başlamanızı öneririz. Bu karşılık da cevap 1…e5 olmalı. Rakip fırsat verirse ikinci piyonu da merkeze getirin. Örneğin: 1.e4 b6 2.d4 veya 1.e4 e6 2.d4 veya 1.e4 c6 2.d4
2) Hafif aletlerinizi geliştiriniz: Filler ve Atlar hafif aletlerdir. Öncelik atlarda olacak şekilde hafif aletleri geliştirin. Örneğin 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Ac3 Af6 4.Fb5 Dört At Açılışı olarak bilinir.
3) Rokunuzu atınız: Rok atmak hem şahı güvenliğe almak hem de kaleyi oyuna sokmak anlamına gelir. Merkezde piyonların değişilmesi durumunda şahın önü daha da açılacağı için rok daha da çabuk yapılmalıdır.
4) Ağır Aletleri geliştiriniz: Kaleler ve Vezir ağır aletlerdir. Veziri geliştirerek kaleler arasında bağlantı kurun ve kaleleri açık hatta veya açılması muhtemel olan hatta getiriniz.

Orta Seviye İçin Tavsiyeler

1) Açık açılışları tercih ediniz. Merkezde piyonların değişldiği veya değişilebileceği konumlar açık açılışlar olarak bilinir. Kapalı olmayan konumlara girmek satrancınızı daha hızlı geliştirmenize yardımcı olur. Bu sebeple kesinlikle 1.e4 ile oyuna başlamalısınız.
2) Her açılışı biraz bilin ama bir açılışı da çok iyi bilin. 1.e4 oynuyorsanız 1.e4 e5 2.f4 ile oluşan Şah Gambiti?nin, 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.d4 İskoç Açılışını, İtalyan Açılışını, 1.e4 e5?ten sonra oluşan Gambitli açılışları az çok bilmeli ve uygulamalısınız. Bu sayede hem taktik beceriniz artar hem de açılışların temel felsefesini daha iyi kavrarsınız. En nihayetinde ise zaman içerisinde daha başarılı olduğunuzu düşündüğünüz açılışta uzmanlaşın.
3) Stilinize uygun açılışları seçin. Kesinlikle 1.e4 ile başlamanızı ve 1.e4?e de 1…e5 cevabını vermenizi öneririz ama sonrasındaki açılış tercihiniz oyun karakterinize uygun olmalı. Çok saldırgan bir oyuncuysanız gambitli açılışlar olabilir. Uzun teorik hamleleri hatırlayabileceğinizi düşünüyorsanız teorisi uzun, zorunlu yolları tercih edebilirsiniz. Örneğin bu durumda İspanyol Açılışını kullanabilirsiniz. Eğer uzun teoriden hoşlanmıyorsanız İskoç Açılışı veya İtalyan Açılışı?nı uygulayabilirsiniz.
4) Kullanacağınız açılışlarla ilgili yorumlu analizli oyunlara bakınız. Özellikle eski ustaların oyunları daha öğreticidir. Açılış teorisinin çok uzun olmadığı bu dönemler sizin için çok daha yararlıdır. Oyunun erken aşamasında aynen sizin oyunlarınızda olabileceği gibi hatalar olabilir ve ustanın bundan nasıl yararlanabileceğini görebilirsiniz.
5) Açılış defteri oluşturun. Bilgisayar çağında defter kullanmak yeni nesle garip gelebilir ama oynadığınız açılışları bir defterde saklar ve zaman zaman eklemeler yapıp tekrar ederseniz çok faydasını görürsünüz.

Rakibim oynadığım açılışa göre oynamıyor. Ne yapmalıyım?

Bir kitap alıp da satranç çalışmaya başlayan herkesin başına gelebilcek durumdur. Siz evde kendi başınıza çeşitli açılışları ve inceliklerini incelemiş, uzun uzun devam yollarını öğrenmişsinizdir. Hevesle bilgini göstermek istersiniz ama rakibiniz öyle garip hamleler yapar ki açılış bilgini italyan-acilisi zi kullanamazsınızve kullanamadığını düşünürsünüz. Örneğin 1.e4 h5 oynadı rakip. Evet İtalyan açılış hazırladıysanız oynayamayacaksınız. Sorun değil çünkü 1…h5 berbat bir hamle. Ne gelişime yardımcı oluyor ne de merkez kontrolüne yarıyor. Bu durumda 2.d4 oynayarak üstünlüğünüzün keyfini çıkartırsınız.

Bir başka oyunsa şöyle gelişebilir: 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 Bu konumda 3…Fc5 hamlesine veya 3…Af6 hamlesine hazırlandınız. Bunlar ana devam yollarıdır. Rakip 3…h6 sürerse ne yapacağız?

3…Fc5 hamlesi 4.d4 sürüşünü engellerdi. Bu durumda 3…h6 hamlesine mantıklı bir hamle olan 4.d4 sürüşüyle devam ederiz. Evet hazırlandığımız açılışı oynayamadık ama açılıştan üstün çıktık. Rakibin açılış hamlesini oynamadığını gördüğümüz durumlarda normal açılış hamlesinin neyi sağladığını tespit etmeli ve oynanan hamlenin yarattığı eksikliği fark ederek ona göre yararlı hamle bulmaya çalışmalıyız.

Açık açılışları öneriyorsunuz. Rakip 1.d4 oynarsa nasıl açık konum oluşturacağız?

vezir-gambiti

Sürekli açık konum yaratmak elinizde olmayabilir. Bu 1.e4 e5 sonrasında da oluşabilir. Önemli olan açık konumların dinamğini yeterince anlamaktır. Kapalı k umlarda da belli prensipler var ve bunları da anlamalısınız. 1.d4 oynadığıdan rakip şu şekilde bir devam yolu izlenebilir: 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Ac3 Af6 5.Fg5 Fe7 6.Af3 0-0 7.e3 Şimdi Vezir kanadını geliştireceğiz. 7…Ac6 mantıklı gibi ama c piyonunun yolunu kapatmamalıyız. Bu piyon merkez micadelesine katılacak. 7…Abd7 8.Fd3 b6 9.0-0 Fb7 10.Ve2 c5 şeklinde basit bir gelişim öneririz. Satrancınızı ilerlettikçe daha başka sistemler oynayabilirsiniz.